สภา ถกญัตติด่วน ผลกระทบคดีตากใบหมดอายุความ ชี้กระบวนการยุติธรรมไทยกำลังถูกท้าทาย หลังผู้ต้องหาลอยนวล รอมฎอน ฉะอย่าใช้ความเงียบหนีปัญหาต้องเผชิญหน้าอย่างมีวุฒิภาวะ ด้าน ทวี รมว.ยุติธรรม ยัน ไม่ช่วยผู้ต้องหาพ้นผิด
วันที่ 25 ตุลาคม 2567 ที่รัฐสภา ที่มีนายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานสภาเป็นประธานการประชุม นายรอมฎอน ปันจอร์ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน ได้เสนอขอเลื่อนญัตติด่วนด้วยวาจาขึ้นมาพิจารณาแทนระเบียบวาระที่มีอยู่เดิม เรื่องขอให้สภาพิจารณาผลกระทบกรณีการขาดอายุความของคดีตากใบ และข้อเสนอแนะต่อรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการฟื้นฟูความชอบธรรมของรัฐ และการแก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้
รวมทั้งญัตติด่วนวาจา ของนายกลศักดิ์ ลีวาเมาะ สส.นราธิวาส พรรคประชาชาติ เรื่องขอให้สภาร่วมกันพิจารณาหาทางออกกับสถานการณ์ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้กรณีการสลายการชุมนุมเหตการณ์ตากใบที่จะขาดอายุความ ในเที่ยงคืนวันที่ 25 ตุลาคม
ตากใบคือจุดเปลี่ยน
ทั้งนี้ นายรอมฎอน อภิปรายว่า ถ้านับจากวินาทีนี้จนถึงเที่ยงคืนวันนี้ (25 ต.ค.) มีเวลาประมาณ 13 ชั่วโมง 15 นาที ที่อายุความของคดีร้ายแรง ที่เป็นผลมาจากโศกนาฏกรรม เมื่อ 20 ปีก่อน ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ถึง 85 คน และตอนนี้คดีอาญาที่ประชาชนฟ้องเองในศาลจังหวัดนราธิวาส ที่มีจำเลย 7 คน ยังไม่สามารถนำจำเลยมาที่ศาลได้ และคดีที่อัยการสั่งฟ้อง ก็ยังไม่สามารถจับกุมผู้ต้องหาและไม่มีการมอบตัว และผู้ต้องหาทั้ง 14 คนยังไม่ปรากฏกตัวต่อศาล นี่คือปมปัญหาในวินาทีนี้
และเหตุการณ์ตากใบเป็นปมสำคัญเป็นจุดเปลี่ยนเหตุการณ์ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นความทรงจำและประวัติศาสตร์บาดแผลที่ต้องชำระสะสางอย่างมีวุฒิภาวะเพื่อที่เราจะสามารถเดินหน้าต่อไปในการสร้างสันติภาพ หาข้อยุติจากความขัดแย้งเราต้องการทางออกทางการเมือง เพราะเรื่องนี้เรื่องใหญ่ เป็นเรื่องของรัฐ เรื่องความมั่นคงของรัฐ เรื่องของสิทธิเสรีภาพของประชาชน ที่ต้องยึดโยงกับหลักนิติธรรม
ยุติธรรมถูกท้าทาย
นอกจากนี้ ตอนนี้เราพบว่ากระบวนการยุติธรรมภายในประเทศกำลังถูกท้าทาย และกำลังถึงภาวะตีบตัน แม้ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการพยายามอย่างถึงที่สุดที่จะทำให้ความจริงและความยุติธรรมเกิดขึ้น ขณะเดียวกันเวลานี้เกิดความถามระหว่างประเทศว่าตกลงประเทศเราปกครองภายใต้หลักนิติธรรมหรือไม่ หลายเรื่องที่เคยเกิดขึ้น
วัฒนธรรมลอยนวลพ้นผิดยังมีอยู่ความรับผิดชอบที่ควรต้องมีจากเจ้าหน้าที่รัฐที่กระทำต่อประชาชนจะเกิดขึ้นหรือไม่ ซึ่งมีการคาดการณ์กันว่าหลังจากนี้อาจจะมีเหตุการณ์ความรุนแรงเกิดขึ้น ที่สำคัญความเชื่อมั่นและความไว้วางใจต่ออำนาจรัฐที่กำลังทดถอยเรากำลังประเชิญกับข้อพิสูจน์ที่ว่ารัฐไม่สามารถอำนวยความยุติธรรมให้กับประชาชนได้จริงหรือไม่
ดังนั้นเราต้องระดมกำลังเพื่อแสวงหาทางออกในภาวะทดถอยนี้ และเราจะโอบอุ้มความรู้สึกของญาติผู้เสียชีวิตและผู้ได้รับบาดเจ็บที่กำลังรอคอยความจริงและความยุติธรรมได้อย่างไร ปัญหาความขัดแย้งที่เราเจอเป็นปัญหาทางการเมือง แต่ไม่ใช่เป็นการเมืองฝ่ายค้าน ฝ่ายรัฐบาล พรรคนั้นพรรคนี้หรือนักการเมืองคนนั้นคนนี้ แต่เป็นปัญหาใหญ่ระหว่างความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชน ที่ไม่ลงรอยกันอยู่ภายใต้สภาพที่เปาะบาง
เราจึงควรอย่างยิ่งที่ใช้พื้นที่สภาแห่งนี้ รองรับความแตกต่างหลากหลายทางความคิด แทนที่จะปล่อยให้เสียงปืนเสียง เสียงระเบิด เสียงความรุนแรง ผูกขาดความจริง แทนที่ใช้ความเงียบหลบหนีปัญหา เราต้องเผชิญหน้าอย่างมีวุฒิภาวะ เพื่อไม่ให้เหตุการณ์ที่มีคนใช้อำนาจรัฐฆ่าประชาชนเกิดขึ้นอีก
เห็นด้วยนายกฯ ขอโทษ
ด้านนายกมลศักดิ์ อภิปรายว่า ยังมีเวลาจนถึงเที่ยงคืนของวันนี้ (25 ต.ค.) ผู้ต้องหายังสามารถเข้าไปมอบตัวโดยการเดินเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม และขอขอบคุณ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ที่เมื่อวันที่ 24 ตุลาคมที่ผ่านมาออกมาให้ข่าวขอโทษกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แต่ตนในฐานะที่อยู่พรรคประชาชาติ เราอยู่ในพื้นที่ ตนเห็นด้วยที่นายกรัฐมนตรีออกมาขอโทษ
แต่ตนอยากให้ครอบครัวผู้สูญเสียเขามีความรู้สึกว่าไม่สูญเปล่ากับการลุกขึ้นมาต่อสู้ ช่วยแก้ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 95 ว่าด้วยอายุความกรณีที่เจ้าหน้ารัฐทำให้ประชาชนเสียชีวิต ให้ไม่ขาดอายุความโดยเป็นมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) เพื่อแสดงให้เห็นความจริงใจที่มากขึ้น การแสดงความจริงใจประกอบคำขอโทษให้ประชาชนที่นั่นรู้สึกว่าอย่างน้อยที่สุดที่เขาลุกขึ้นต่อสู้ แม้ไปไม่สุดทาง แต่เขาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในกระบวนการยุติธรรมของประเทศไทยเพื่อบรรเทาความรู้สึกเจ็บปวดโดยไม่มีอายุความ
ฝากถึงผู้ต้องหามอบตัว
นายซาการียา สะอิ สส.นราธิวาส พรรคภูมิใจไทย (ภท.) อภิปรายว่า พรรค ภท.เป็นห่วงในเรื่องนี้ สำหรับเหตุการณ์ตากใบ แม้ตนไม่ได้อยู่ในเหตุการณ์ แต่เกือบจะโดนชักชวนไปในเหตุการณ์ตากใบด้วย ซึ่งเหตุการณ์ในวันนั้น ไม่มีใครอยากให้เหตุการณ์นี้เกิดขึ้น เนื่องจากหลายคนที่ไปก็ไม่รู้ว่าการเข้าไปจะโดนอะไร ฉะนั้น ตนเข้าใจดีว่าผู้สูญเสียหลายท่านเป็นผู้บริสุทธิ์ และกระบวนการยุติธรรมก็ควรเปิดพื้นที่ให้เขาสามารถที่จะพูด และบอกให้ประชาชนทั้งประเทศรู้ว่าเหตุการณ์วันนั้น ไม่ใช่เหตุการณ์ของคนที่ทำความรุนแรง หรือจะก่อให้เกิดความรุนแรง ทั้งนี้ สังเกตได้ว่าในคดีตากใบที่กำลังจะหมดอายุความในวันนี้ ในสัปดาห์ที่ผ่านมามีความรุนแรงเกิดขึ้นมากมาย
อยากฝากให้ผู้ต้องหาเข้ามาในกระบวนการยุติธรรม เพื่อให้ทราบว่าในสิ่งที่ตัวเองได้ทำไปหรือได้ดำเนินการไป ในช่วงเวลา 20 ปีที่ผ่านมานั้นเกิดอะไรขึ้นบ้าง ถ้าเข้าไปอยู่ในกระบวนการของศาลแล้ว ศาลจะว่าอย่างไรก็ว่าไปตามกระบวนการ ซึ่งตนเป็นคนในพื้นที่พอจะเข้าใจดีว่าการทำงานในพื้นที่ 20 ปีที่ผ่านมาแม้ว่าจะเป็นกระบวนการยุติธรรมอะไรก็แล้วแต่ มักเกิดขึ้นยากมากในสามจังหวัดชายแดนใต้ เมื่อดูหลายอย่างแล้วก็รู้สึกหดหู่ใจ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของน้ำท่วม คนอื่นได้เยียวยาแต่คนสามจังหวัดชายแดนใต้กลับไม่ได้รับการเยียวยา นี่คือสิ่งสะท้อนมาจากชาวบ้านว่าทำไมรัฐบาลหรือคนของรัฐบาลทำไม่เหมือนกัน
ซัด เล่นการเมือง เมิน ความเป็นธรรม
ด้าน นายเชตวัน เตือประโคน สส.ปทุมธานี พรรคประชาชน (ปชน.) อภิปราย ว่า รัฐควรต้องมีกระบวนการค้นหาความจริง วัฒนธรรมพ้นผิดลอยนวล ควรจะต้องได้รับการปฏิรูปขนานใหญ่ ไม่อยากจินตนาการว่า หากคดีตากใบสิ้นอายุความ โดยไม่แม้แต่จะมีการนำตัวผู้ต้องหามาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม สถานการณ์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ต่อจากนี้จะเป็นอย่างไร
ส่วนใครที่ออกมาพูดว่า เรื่องเกิดมาตั้งแต่ ปี’47 จะมาฟื้นฝอยหาตะเข็บกันทำไม จนอาจกลายเป็นไฟลุกลามบานปลายนั้น คนที่พูดแบบนี้ เล่นการเมืองจนไม่สนใจเรื่องความเป็นธรรม ที่สำคัญคือมองสถานการณ์ชายแดนภาคใต้ไม่ออก เนื่องจากเขาเชื่อแบบที่รัฐไทยและทหารเชื่อว่าเหตุการณ์ทั้งหมดต้องมาจากผู้ก่อการร้าย ที่มีลักษณะการทำงานเป็นองค์กร มีโครงสร้าง และระบบชัดเจน หากคิดแบบนี้ก็คงไม่แปลกที่งบประมาณจะถูกทุ่มลงไปมากขึ้นทุกปี โดยเฉพาะส่วนราชการที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่ อย่างกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.)
“หากคิดแบบนี้ คงไม่แปลกที่วันหนึ่ง เราจะได้เห็นหนึ่งในผู้ก่อการไม่สงบ ลอบวางระเบิดทำร้ายเจ้าหน้าที่รัฐ คือลูกหลานของคนที่เสียชีวิตจากเหตุการณ์ตากใบ หรือคือคนที่รอดชีวิตจากการขนย้ายประชาชนผู้ชุมนุมอย่างไม่เป็นธรรม เพราะหน่วยงานความมั่นคงของไทยคิดน้อยไป กับเรื่องความอยุติธรรมแบบนี้” นายเชตวัน กล่าว
นายเชตวัน กล่าวต่อว่า จากคำให้สัมภาษณ์ของญาติผู้เสียชีวิตว่า “ฉันบอกกับลูกของฉันว่า พ่อของเขาตาย พ่อของเขาถูกยิง และฆ่าโดยทหาร แล้วทหารคนนั้น จะมาอ้างได้อย่างไรว่า ยิงปืนขึ้นฟ้า เพราะข้อเท็จจริง คือเขายิงชาวบ้าน ใครจะเป็นคนรับผิดชอบ การให้เงินช่วยเหลืออย่างนั้น ไม่เพียงพอ เราต้องการให้หาคนที่ได้กระทำสิ่งเหล่านี้ และป้องกันไม่ให้สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นอีก แม้แต่ชาวบ้านประชาชนธรรมดา ยังรู้เลยว่าจะชดเชยเยียวยาเท่าไหร่ก็ไม่พอ เพราะสิ่งสำคัญ คือความยุติธรรมต้องเกิด วัฒนธรรมพ้นผิดลอยนวลต้องยุติ
“ถ้าคุณรู้สึกเจ็บปวด แปลว่าคุณมีชีวิต แต่ถ้าคุณรู้สึกถึงความเจ็บปวดของผู้อื่น คุณคือมนุษย์ คุณไม่รู้สึกหรือกับกรณีการตายของคน 79 คน ในเหตุการณ์ที่ สภอ.ตากใบ คุณไม่รู้สาหรือกับการขนย้ายผู้ชุมนุมให้ถอดเสื้อมัดมือไพล่หลัง แล้วขึ้นไปนอนซ้อนกันบนรถทหาร 3-4 ชั้น เดินทางจาก สภอ.ตากใบ ไปค่ายค่ายอิงคยุทธบริหาร ด้วยระยะทาง 140 กิโลเมตร” นายเชตวัน กล่าว
ตากใบต้องไม่เงียบ
ต่อมา พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ในฐานะ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชาติ อภิปรายว่า ความยุติธรรมแม้จะเป็นนามธรรมสูง แต่หากสังคมใดขาดความยุติธรรม สังคมนั้นจะมีความแตกแยก ซึ่งไม่ใช่เฉพาะคนที่ไม่ได้รับความยุติธรรมที่จะอยู่ไม่ได้เท่านั้น แต่ผู้มีอำนาจก็อาจจะอยู่ไม่ได้ เหตุการณ์ตากใบและเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นพลวัตที่ทุกภาคส่วนจะหาทางออก ซึ่งกรณีที่เกิดขึ้นนั้นไม่ใช่ความรู้สึกของคนจังหวัดชายแดนใต้เท่านั้น แต่เป็นความรู้สึกของคนทั้งประเทศ ที่สำคัญเป็นความรู้สึกของรัฐบาล
พ.ต.อ.ทวี กล่าวต่อว่า เมื่อวันที่ 24 ตุลาคมที่ผ่านมา น.ส.แพทองธาร นายกรัฐมนตรี ได้ขอโทษประชาชน และในฐานะที่เป็นรัฐบาล เราไม่เคยพูดว่าจะมีการช่วยเหลือบุคคลที่ถูกออกหมายจับเลย เรามีแต่การพูดว่าจะทำอย่างไรที่จะส่งเสริมให้เจ้าหน้าที่ตำรวจและหน่วยงานด้านความมั่นคงติดตามผู้ต้องหาให้กลับเข้ามาสู่กระบวนการยุติธรรมได้ทันเวลาของอายุความที่มีหมายจับ ซึ่งถือว่าเป็นความไม่เป็นธรรมที่ประชาชนเห็นได้ชัด อย่างไรก็ตาม เรื่องคดีไม่ควรมีอายุความ และเราควรเปิดพื้นที่ให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วม เพื่อเยียวยาจิตใจของคนที่โหยหาความยุติธรรม
ส่วนนายวัชระ ยาวอหะซัน สส.นราธิวาส พรรครวมไทยสร้างชาติ (รทสช.) อภิปรายว่า ตากใบต้องไม่เงียบ 20 ปีที่ผ่านมามีเหตุการณ์มากมาย มีหลายคนที่เสียชีวิต ซึ่งเหตุการณ์ตากใบวันนี้มาจากการเมือง ตนจึงอยากให้จบในการเมืองนี้ ที่ผ่านมาตลอด 20 ปีในเหตุการณ์ มีผู้เสียชีวิต มีผู้ชุมนุมที่ถูกดำเนินคดี มีผู้สูญหาย และมีผู้ที่ถูกควบคุมตัว ที่เกิดจากการกระทำของเจ้าหน้าที่รัฐ แต่ยังไม่มีเจ้าหน้าที่รัฐสักคนที่ถูกดำเนินคดี เกิดอะไรขึ้นกับกระบวนการยุติธรรมของประเทศไทย เหตุการณ์ตากใบเป็นเหตุการณ์ที่ทั่วโลกกำลังสนใจอยู่ในขณะนี้ ถ้าไม่ผิดแล้วจะหนีทำไม ดังนั้นต้องเอาคนผิดเข้าสู่กระบวนการให้ได้ ถ้าไม่ได้ ท่านจะให้อยู่ไปอีก 20 ปีหรืออย่างไร
